Iğdır'ın adı; 24 Oğuz boyundan 21’ncisi sayılan İç-Oğuzlar-Üç-Ok kolunun ve Oğuz Han'ın altı oğlundan biri olan Cengiz Alp'in en büyük oğlu olan "Iğdır Beğ" den gelmektedir. Iğdır'ın kelime olarak manası "iyi, büyük, yiğit başkan, ünlü ve sahip" gibi anlamlara, Yazıcıoğlu ve Resid-Üd-Din'e göre ise "iyi, ulu, bahadır" manalarına gelmektedir. Iğdır, Doğu Anadolu Bölgesi’nin Erzurum-Kars Bölümü’nde bulunmaktadır. İl idari bakımdan; Tuzluca, Aralık ve Karakoyunlu olmak üzere 3 ilçeden oluşmaktadır. TÜİK’in il ve ilçelere göre nüfus istatistiğine göre il nüfusu 2023 yılı itibarıyla 209.738’dir. Nüfus il merkezinde yoğunlaşmakla birlikte sırasıyla Tuzluca, Aralık ve Karakoyunlu ilçelerinde nüfus toplanmaktadır. İlin kuzey ve kuzeydoğu sınırını Aras Nehri ile belirlenen Ermenistan sınırı oluşturmaktadır. Güneydoğusunda İran, doğusunda Nahcıvan Özerk Cumhuriyeti, güneyinde Ağrı ili (Doğubayazıt ve Taşlıçay) ve kuzeybatısında Kars ili konumlanmaktadır. Iğdır, 1992 yılında Kars’tan ayrılarak il statüsüne kavuşmuştur. İlçe merkezi, Kars’ı Aralık ilçesi üzerinden Dilucu sınır kapısına ve Doğubayazıt üzerinde Gürbulak sınır kapısına bağlayan yolların kavşağında, Aras Nehri’nin havzası içinde yer alan Iğdır Ovası’nın orta kesiminde kurulmuştur. Önemli ticaret ve kültür yolları üzerinde bulunan Iğdır, Türkiye’nin üç ülkeyle (Ermenistan, İran, Nahcıvan Özerk Cumhuriyeti) sınır komşuluğu bulunun tek ilidir. İl merkezinden Nahcıvan Özerk Cumhuriyeti sınırı arasında 86 km bulunmaktadır.
- Aralık: Aralık ilçesi, Türk kavimlerinin Anadolu’daki en eski yerleşim yerlerinden biridir. İlçe, 1. Dünya Savaşı döneminde 14 Kasım 1920’de Rus işgalinden kurtarılmış olup 1 Nisan 1960 tarihine kadar Kars iline bağlı olan Iğdır ilçesinin “Başköy” isimli nahiyesi iken bu tarihten sonra ilçe statüsüne kavuşmuştur. İlçe, 5 mahalle ve 22 köyden oluşmaktadır. İlçe nüfusu 2024 yılı verilerine göre19.495’tir. Iğdır il merkezine 47 km uzaklıkta bulunan ilçenin kuzeyinde Ermenistan, doğusunda Nahcıvan Özerk Cumhuriyeti ve güneydoğu tarafında İran bulunmaktadır. İlçe, Nahcıvan Özerk Cumhuriyeti’ne 18 km uzaklıkta konumlanmakla birlikte Dilucu Sınır Kapısı da ilçe sınırları içinde bulunmaktadır.
- Karakoyunlu: Karakoyunlu ilçesi 1972 yılında kadar Iğdır’a bağlı bir köy ilen 1992 yılında ilçe yapılarak idari olarak Iğdır iline bağlanmıştır. İlçe nüfusu 2023 yılı verilerine göre 13.116’dır. İlçeye bağlı 2 mahalle, 18 köy ve 3 mezra bulunmaktadır. İlçe; doğusunda Aralık ilçesi ve Nahcıvan Özerk Cumhuriyeti, kuzeyinde Ermenistan, Büyük Ağrı Dağı’nın Iğdır’a bakan yamaçları ile çevrilmiştir. Karakoyunlu ilçesi; Iğdır il merkezine 15 km, Aralık ilçesine 30 km uzaklıkta konumlanmıştır. Tarihi açıdan oldukça eski bir yerleşim yeri olan Karakoyunlu ilçesi ve çevresi, yapılan araştırmalarda elde edilen bulgulara göre M.Ö. 900-600 yılları arasında Urartu yerleşimleri bulunmaktadır.
- Tuzluca: Önceki adı “Kulp” olan Tuzluca ilçesi 7 Ekim 1920 tarihinde Rus işgalinden kurtulmuş ve 1923 tarihinde ilçe olmuştur. 1934 yılında ilçede bulunan kaya tuzundan esinlenerek “Kulp” ismi “Tuzluca” olarak değiştirilmiştir. İlçe nüfusu 2023 yılı verilerine göre 23.584’tür. İlçe, idari açıdan 5 mahalle ve 81 köyden oluşmaktadır. Doğusunda Ermenistan ve Aras Nehri, kuzeyinde Kars’ın Digor ilçesi, batısında Ağrı Dağı ve güneyinde Iğdır il merkezi bulunmaktadır. İlçede bulunan Tuzluca Tuz Mağaraları ve Gökkuşağı Tepeleri, turizm eksenin önemli potansiyel ihtiva eden cazibe merkezleridir.
Şekil 1. Iğdır İli Siyasi Haritası, https://www.harita.gov.tr/urun/igdir-mulk-idare-il-haritasi/397, (Erişim Tarihi 15.05.2024)